آنچه در این
بعد مهم است این است كه اولا مضمون و محتوای آموزههای اخلاقی تعالیم آسمانی
خاندان عصمت و طهارت باشد و نه نظریات فلسفی و عرفانی، ثانیا رفتار اخلاقی باید
در ساختار شخصیتی فرد نهادینه شود تا هماهنگی آن با دانش اخلاقی تضمین گردد.
- نیل به مرتبهای از خود شناسی كه
آگاهی به عظمت روح آدمی و توجه به كرامت نفس انسانی را در بردارد. شرح صدری
كه بدین ترتیب به دست آید بركات فراوانی به دنبال میآورد؛ مانند: بیاعتنایی
قلبی به دنیا، استواری در برابر ناگواریهای زندگی اجتماعی و مشكلات اجتماعی،
آرامش روحی و رضامندی به نتیجه تلاشهای شخصی، استقلال شخصیت و نادیده گرفتن
مدح و ذم دیگران، پرهیز از مفاسد اخلاقی و دوری از افكار و رفتاری كه به
احساس فرومایگی میانجامد.
- رهایی از بند خویش خواهی كه موجب
میشود در برخورد با دیگران تواضع جای كبر و كدورت را بگیرد و توفیقات
گوناگونی مانند برقراری روحیه صلح و صفا در خانوادهها، پذیرش اشتباهات شخصی
و سعی در برطرف كردن آنها و كوشش برای یاری رساندن به همنوعان به دست آید.
- دارا بودن روحیه توكل به خداوند
متعال و توسل به اولیای الهی، به گونهای كه نه مانع به كارگیری قوای شخصی
برای انجام وظایف و نیل به اهداف سازنده گردد و نه به احساس خود باوری مفرط و
بی نیازی كاذب از بزرگانی كه وسایل نیل به قرب الهی و بركات مادی و معنویاند،
بیانجامد.
- تخلق به اخلاقی حسنه اسلامی با
مراقبت بر فرایض و سنن مذهبی در زندگی شخصی و خوش رفتاری هر چه تمامتر با
اعضای خانواده و معاشران كه در مدار گذشت، مهرورزی و مهربانی، پاسداشت حرمتها
و حقوق دیگران تجلی مییابد.
- پرهیز از مفاسد اخلاقی، خویشتن
داری به هنگام احساس خشم از رفتارهای ناپسند عرفی اطرافیان و دوری كردن از هر
عادت رفتاری كه به حجابزدگی خرد و اندیشه انسان میانجامد و موجب تكرار روز
افزون رفتارهای نابخردانه و مذموم اخلاقی میگردد.
- رعایت نظم و انضباط به ویژه آنجا
كه مربوط به برنامهریزی و زمانبندی و وقتشناسی باشد، چنانكه هم در استفاده
بهینه از فرصتهای زندگی اثر گذارند و هم رسیدگی و پیگیری به موقع در خصوص وظایف
دائمی و مسئولیتهای ادواری را به یك عادت سنجیده رفتاری تبدیل كند.
- كوتاه سخن اینكه رشد اخلاقی: اولا
به باورهای مذهبی وابستگی تام دارد، ثانیا نمودهای رفتاری آن در دو جنبه فردی
و اجتماعی جست و جو میشود. پس نیل به هر دو خصیصه اعتقادی و عملی چنین رشدی
باید مورد توجه در بعد اخلاقی باشد.